Rolnictwo regeneracyjne – zasady, cele, wyzwania oraz ocena

Rolnictwo regeneracyjne jest ważnym tematem w obecnych dyskusjach na temat rolnictwa. Ta innowacyjna metoda zapewnia zrównoważoną produkcję, przyczynia się do poprawy jakości gleby oraz zwiększa odporność na zmiany klimatyczne. Michaela Schlathölter, hodowca oraz produkt manager w firmie P. H. Petersen Hodowla Roślin i Nasiennictwo w Lundsgaard w Niemczech przedstawia najważniejsze zasady, cele oraz wyzwania związane z tym podejściem do zarządzania.

Rolnictwo regeneracyjne to nowoczesna wizja przyszłości rolnictwa, której nadrzędnym celem jest poprawa jakości gleby, zwiększenie różnorodności biologicznej oraz poprawa odporności ekosystemów. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod uprawy, które często skupiają się na krótkoterminowych zyskach, rolnictwo regeneracyjne koncentruje się na długoterminowym zrównoważonym rozwoju i przywracaniu naturalnych procesów przyrodniczych. To podejście nie ma charakteru ideologicznego ani nie opiera się na sztywnych przepisami, ale bazuje na wymianie doświadczeń między rolnikami oraz na wprowadzaniu bardziej zrównoważonych metod, które przynoszą trwałe korzyści. Dlatego też do tej pory nie ma jednoznacznej definicji tego terminu.

Zasady rolnictwa regeneracyjnego

Rolnictwo regeneracyjne opiera się na kilku kluczowych zasadach, do których zliczamy:

• Utrzymanie nieprzerwanej okrywy gleby, co oznacza, że: ziemia powinna być cały czas pokryta roślinami lub ściółką. Taki zabieg zapobiega erozji, zatrzymuje wilgoć w glebie oraz pobudza życie mikroorganizmów.
• Różnorodność biologiczną, czyli wprowadzenie różnorodnych gatunków roślin i organizmów, co sprzyja tworzeniu zdrowego ekosystemu oraz zwiększa odporności upraw na szkodniki i choroby.
• Uprawę minimalną, czyli uproszczona metoda uprawy, która przyczynia się do poprawy struktury gleby, magazynowania węgla w glebie oraz wspomaga aktywność organizmów glebowych.
• Integrację zwierząt, która polega na włączeniu zwierząt do cyklu rolniczego, co umożliwia recykling składników odżywczych, napowietrzanie gleby oraz zwiększa różnorodność roślin.
• Gospodarkę o obiegu zamkniętym. W tej koncepcji składniki odżywcze są zatrzymywane w obrębie gospodarstwa, a nakłady zewnętrzne są ograniczane, co pozwala zredukować zależność od syntetycznych nawozów i pestycydów.

Cele rolnictwa regeneracyjnego

Cele rolnictwa regeneracyjnego są niezwykle różnorodne i obejmują wiele ważnych aspektów, takich jak:

• Poprawa żyzności gleby, co polega na budowaniu próchnicy, która zwiększa zdolność gleby do zatrzymywania wody oraz magazynowania składników odżywczych.
• Zwiększanie różnorodności biologicznej, co przyczynia się do stabilności ekosystemu oraz ułatwia proces zapylania roślin.
• Ochrona klimatu – rolnictwo regeneracyjne odgrywa istotną rolę w ochronie klimatu, ponieważ może przyczyniać się do magazynowania węgla w glebie, a tym samym łagodzi zmiany klimatyczne.
• Jakość wody – zmniejszenie erozji oraz ograniczenie stosowania pestycydów przyczyniają się do poprawy jakość wody.
• Sprawiedliwość społeczna – rolnictwo regeneracyjne ma potencjał, aby wzmocnić społeczności wiejskie oraz przyczynić się do tworzenia odpowiednich warunków pracy.

Ocena rolnictwa regeneracyjnego

Rolnictwo regeneracyjne oferuje wiele korzyści i łączy zrównoważone metody uprawy. Niemniej jednak, wiąże się także z pewnymi wyzwaniami, które należy uwzględnić.

Zalety rolnictwa regeneracyjnego

• Przyjazność dla środowiska – rolnictwo regeneracyjne może przyczynić się do poprawy jakości środowiska poprzez zwiększenie gromadzenia się próchnicy, stając się tym samym istotnym narzędziem w walce ze zmianami klimatycznymi, zwłaszcza w perspektywie krótkoterminowej.
• Rentowność ekonomiczna – w dłuższej perspektywie rolnictwo regeneracyjne może prowadzić do bardziej stabilnych i wyższych plonów oraz niższych kosztów produkcji.
• Zdrowie – żywność wyprodukowana metodą regeneracyjną jest często zdrowsza i zawiera mniej zanieczyszczeń, ponieważ w jej produkcji wykorzystuje się mniej syntetycznych sztucznych dodatków. Idea regionalności obejmuje także gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Wyzwania, które stoją przed rolnictwem regeneracyjnym

• Przejście z rolnictwa konwencjonalnego na rolnictwo regeneracyjne często wymaga zmiany sposobu myślenia, metod uprawy, a także może generować wyższe koszty na początku. Taki proces wymaga więcej czasu oraz gruntownej analizy obecnych praktyk oraz potencjału bardziej regeneracyjnego zarządzania. W ostatnich latach powstało wiele lokalnych stowarzyszeń, które promują i koordynują intensywną współpracę między członkami stowarzyszenia, a zainteresowanymi stronami oraz ustalają różne priorytety. Osoby poszukujące informacji na ten temat mają dużą szansę znaleźć to, czego potrzebują, w Internecie.
• Obecnie na rynku nie ma żadnej etykiety ani wytycznych marketingowych, które umożliwiałyby sprzedaż produktów po wyższych cenach. Cały ciężar działań oraz związane z tym ryzyko leżą wyłącznie po stronie branży rolniczej. Pierwsze inicjatywy można zauważyć w łańcuchach marketingowych, które chcą zaprezentować bardziej zrównoważony i energooszczędny sposób prowadzenia działalności – od uprawy po końcowy produkt. Współcześnie istnieje wiele projektów pilotażowych, które sprawdzają cały łańcuch przetwarzania.
• Konieczne są dalsze badania naukowe po to, aby lepiej zrozumieć długoterminowe skutki stosowania rolnictwa regeneracyjnego oraz opracować spójne wskaźniki, które pozwolą na ocenę jego efektywności.

Podsumowując, można stwierdzić, że rolnictwo regeneracyjne dąży do uczynienia praktyk rolniczych bardziej zrównoważonymi. Przynosi ono wiele korzyści zarówno dla środowiska, jak i klimatu oraz społeczeństwa. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa uprawa roślin okrywowych. Na rynku dostępne są już mieszanki, które doskonale sprawdzają się w kontekście rolnictwa regeneracyjnego i są systematycznie udoskonalane, takie jak Viterra® czy V-Max® z oferty Saaten-Union, które poprawiają żyzność gleby. Aby jednak w pełni osiągnąć cele rolnictwa regeneracyjnego, niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich ram politycznych, prowadzenie badań oraz zwiększenie wsparcia dla działań, które przynoszą korzyści całemu społeczeństwu.

Źródło: https://www.praxisnah.de/