Czynniki, które determinują wydajność mleczną stada, to przede wszystkim potencjał genetyczny zwierząt i ich dobrostan. Niezwykle istotny jest też sposób żywienia. Pasze treściwe hodowcy mogą w dowolnym momencie pozyskać z rynku. W przypadku objętościowych, sytuacja jest bardziej skomplikowana. Aby płynnie przejść w skarmianie kiszonki z nowego sezonu wegetacyjnego, należy zabezpieczyć bazę pokarmową na cały rok. Pod koniec lata przygotować odpowiednią ilość wysokojakościowej kiszonki. Aby to osiągnąć trzeba podjąć szereg działań, by maksymalnie zredukować straty i ograniczyć psucie się paszy podczas magazynowania.
W gospodarstwach mlecznych bazą do przygotowania dawki pokarmowej jest kiszonka z kukurydzy. Na jej jakości zaważa już wybór odmiany, którą zdecydujemy się uprawiać. Powinna charakteryzować się wysokim plonem suchej masy z hektara, dużym udziałem skrobi i wysoką strawnością włókna. Powinna wykazywać się wysoką przydatnością do kiszonkowego kierunku użytkowania
Te właściwości w połączeniu z prawidłową agrotechniką oraz właściwą technologią przygotowania kiszonki zapewnią paszy wysoką wartość pokarmową.
Im wyższa strawność włókna, tym efektywniejsze pobieranie i wykorzystanie paszy przez zwierzęta. Strawność to cecha odmianowa. Determinuje ją także termin zbioru – optymalny to taki, gdy sucha masa całych roślin wynosi 35%. Rozdrobnione części wegetatywne takich roślin będą soczyste i zielone, a skrobia z ziarniaków zapewni wysoki poziom energetyczności kiszonki. Termin koszenia wpływa na parametry gotowej kiszonki, a tym samym na jej wartość pokarmową. Zbyt wcześnie przeprowadzony będzie skutkował podczas ubijania wyciekiem cennych soków z pociętych roślin. Pasza będzie uboga w skrobię, która jest głównym źródłem energii w dawce pokarmowej. Opóźniony zbiór spowoduje, że przeschnięty i zdrewniały materiał będzie mało plastyczny, trudny do ubicia.
Kluczowa jest także wysokość cięcia roślin. Zbyt niska zwiększy co prawda masę plonu, ale negatywnie wpłynie na jego jakość. Zdrewniał podstawa łodygi cechuje się niską strawnością, a wprowadzone zanieczyszczenia, zarówno fizyczne (gleba), jak i biologiczne (przetrwalniki grzybów) obniżą wartość surowca na kiszonkę. Optymalna wysokość cięcia roślin wynosi około 25 cm. Jej podwyższenie obniża plon, ale zwiększa jego jakość.
Ważny jest poziom rozdrobnienia całych roślin, przede wszystkim w przypadku opóźnionego terminu koszenia, gdy rośliny mają wysoką zawartość suchej masy. Im jest ona wyższa, tym wyższy powinien być stopień jej rozdrobnienia.
Świeżo skoszona kukurydza – zielonka – bogata jest w cukry, które łatwo fermentują. Dzięki temu proces kiszenia jest szybki i skuteczny. Można go jeszcze usprawnić poprzez zastosowanie preparatów zawierających bakterie kwasu mlekowego. Ich użycie zintensyfikuje kolonizacje silosu przez szczepy bakterii i pozytywnie wpłynie na walory smakowe i zapachowe paszy. Zapobiegnie również tlenowemu zgrzewaniu się pryzmy podczas jej otwierania. Mimo wszystko należy pamiętać, by kiszonkę wybierać w taki sposób, by ograniczać wprowadzanie do niej powietrza.
Do uprawy kukurydzy na kiszonkę szczególnie polecane są odmiany typu stay-green. Są to rośliny o długo zielonych liściach i łodydze, które posiadają wydłużony okres zbioru oraz charakteryzują się wysoką zdrowotnością. Warto korzystać z oferty firm nasiennych, które specjalizują się w hodowli tego typu mieszańców. Przykładem takiego programu hodowlanego jest Silo Extra. Odmiany nim objęte wyróżnia wysoki plon ogólny suchej masy z hektara, duża zawartość skrobi i podwyższona strawność włókna. Ponadto posiadają bardzo wysoką produktywność, znakomite cechy jakościowe, silny wigor początkowy i dobrze rozbudowany system korzeniowy. Odmiany z tego programu hodowlanego zostały stworzone tak, aby pomóc producentom kukurydzy w optymalizacji wydajności i zwiększeniu rentowności ich gospodarstw.
Kiszonka z kukurydzy w żywieniu krów mlecznych jest bardzo popularna ze względu na stosunkowo niskie koszty jej przygotowania przy jednoczesnej wysokiej koncentracji energii. Należy jednak pamiętać, że błędy popełnione w procesie jej przygotowania, mogą mieć negatywny wpływ na cechy ilościowe i jakościowe paszy. Wybór odmian o najwyższym potencjale i skrupulatne przestrzeganie wszystkich zasad przygotowania kiszonkowej bazy pokarmowej, pozwoli na zaspokojenie potrzeb żywieniowych stada – wykorzystanie jego potencjału w produktywności mleka.
Autor: Anna Rogowska
