Produktywne wykorzystanie azotu przyczynia się do optymalizacji kosztów uprawy oraz zwiększenia jej bezpieczeństwa. Niewykorzystanie azotu przez łan pszenicy jest wymierną stratą finansową dla rolników i niekorzystnie wpływa też na środowisko (denitryfikacja, eutrofizacja wód).
Na efektywne wykorzystanie zadanego w nawozach azotu wpływa wiele czynników. Nie tylko klimatyczno-glebowych. Zabiegi agrotechniczne także determinują ten proces. Kluczowe znaczenie ma też dobór odmiany.
W ofercie firm hodowlanych znajdują się takie, które określamy jako efektywnie wykorzystujące azot. Utrzymują one wysoki poziom plonowania nawet w warunkach ograniczonej ilości dostępnego azotu. To ich walor. Dobrze radzą sobie ze stresem azotowym powstałym w skutek czynników naturalnych (susza czy nadmierne uwilgotnienie gleby). Dobrze znoszą także i spóźnione czy obniżone nawożenie. W porównaniu ze standardowymi, nieposiadającymi tej cechy odmianami, lepiej plonują w takich warunkach. Nie obniżają wyraźnie plonowania.
Nawożenie azotowe to jeden z kosztowniejszych zabiegów w intensywnej uprawie pszenic. Ograniczenie dostępności azotu dla roślin skutkuje pogorszeniem plonowania, zarówno w kontekście ilościowym, jak i jakościowym.
Należy pamiętać o prostej regule. Wraz ze wzrostem dostępnego makroskładnika, wzrasta plon roślin. Jednak ta zależność działa jedynie do pewnego momentu.
W miarę wzrostu ilości dostępnego azotu, przyrosty plonu stają się niższe, aż wreszcie zostaje osiągnięty stan, w którym dalsze zwiększanie nawożenia nie przekłada się na plon. Na stanowiskach, na których zastosowano za wysoką dawkę tego makroskładnika obserwujemy spadek plonowania (wyleganie). Niezbędne jest zatem ustalenie optymalnych dawek nawozów azotowych. Takich, przy których pszenica osiągnie najwyższy plon. Takich , przy których jednostkowy przyrost daje większy zysk niż jednostkowy koszt zwiększonego zużycia nawozów azotowych, co zapewnia osiągnięcie satysfakcjonującego plonu.
Obliczając poziom nawożenia azotowego nie można zapominać o zróżnicowaniu odmianowym. Każda odmiana w inny sposób reaguje na odżywianie tym pierwiastkiem. Osiąga maksymalny plon przy innych dawkach nawozu.
Przykładem odmiany, która charakteryzuje się efektywnym wykorzystaniem azotu jest Symetria. Dobrze gospodaruje tym pierwiastkiem, co potwierdzają wyniki badań, także i tych przeprowadzonych przez COBORU (wyniki plonowania z doświadczeń rejestrowych na poziomie agrotechnicznym A1). Jej uprawa na stanowiskach, na których zastosowano niższe nawożenie, nie skutkuje wymierną zniżką plonowania. Dodatkową cechą tej odmiany jest bardzo dobra zdrowotność, wysoka i stabilna plenność, a także możliwość uprawy w monokulturze.
Wybór odmian efektywnie wykorzystujących azot skutkuje optymalizacją kosztów produkcji – przyczynia się do zwiększenia jej rentowności. Zwiększa bezpieczeństwo uprawy, gdyż w warunkach utrudnionego pobierania azotu z gleby, odmiany pszenicy posiadające tę cechę lepiej znoszą stresowe warunki i utrzymają wysoki poziom plonowania. Opłacalność ich uprawy będzie wyższa niż odmian nieposiadających tej cechy. Zbliżają się żniwa. To ostatni moment na weryfikację materiału siewnego pod tegoroczne zasiewy. Warto rozważyć wybór odmiany, która efektywnie wykorzystuje azot.
Autor: Anna Rogowska
