Raz na cztery lata odbywa się Międzynarodowa Konferencja Owsiana oferująca unikalną w skali światowej platformę do dyskusji nad pomysłami i zagadnieniami związanymi z tym gatunkiem. Tym razem ze względu na pandemię Covid-19 spotkanie odbyło się dwa lata później. Prawie 300 uczestników 11 Międzynarodowej Konferencji Owsianej, którzy na początku października 2022 roku przyjechali do Perth, stolicy stanu Australia Zachodnia, miało przyjemność zobaczyć owies z innej perspektywy. Saaten-Union reprezentował hodowca tego gatunku dr Steffen Beuch z firmy Nordsaat Saatzucht. Dzięki jego obecności możemy poznać najnowsze osiągnięcia i trendy dotyczące uprawy tego gatunku.
Zachodnia cześć Australii jest głównym regionem tego kontynentu w zakresie eksportu towarów i surowców rolnych, dotyczy to również owsa. W Australii produkuje się 1-2 mln ton owsa rocznie na niecałym 1 mln/ha ziemi uprawnej, z czego co najmniej dwie trzecie jest zwykle zbierana na zachodzie kraju. Kraj ten jest drugim po Kanadzie największym eksporterem owsa na świecie. Ponadto produkuje około 600 tys. ton siana z owsa, z czego około połowa jest eksportowana. Głównym kierunkiem zbytu jest Azja południowo-wschodnia. Dzieję się tak ze względu na to, że w krajach takich jak Japonia, Tajwan czy Korea Południowa hodowla zwierząt jest bardzo mała i nastawiona na produkcję drogiego mleka lub wysokiej jakości mięsa, np. wołowiny Wagyu. Siano z owsa jest niezwykle wysokiej jakości pod względem paszowym i jakościowym, dlatego też tamtejsi producenci zdecydowali się na jego import.
Minimalne dotacje, ale intensywne finansowanie projektów badawczych
Australijscy rolnicy otrzymują dotacje na minimalnym poziomie, dlatego też produkcja musi być niezwykle zorientowana na koszty i szybko reagować na potrzeby rynku. Nieprzewidywalne warunki pogodowe, które mają miejsce zwłaszcza w Australii Zachodniej, powodują duże wahania plonów. Pomimo braku dotacji rynek owsa ciągle się rozwija. Związane jest to z polityką australijskiego rządu, która polega na aktywnym wspieraniu produkcji. Tylko w regionie Australii Zachodniej planowane jest m.in. wydanie około 12 milionów $ AU w ciągu najbliższych czterech lat na różne projekty związane z owsem. Dotyczą one głównie zawartości składników odżywczych przede wszystkim ß-glukanu i tłuszczu w owsie konsumpcyjnym oraz rozwoju odmian bardziej odpornych na septoriozę. Choroba ta stanowi największy problem w uprawie owsa. Oprócz tego wspierane są projekty zachodnioaustralijskiego przemysłu przetwórstwa owsa, które powinny również zaowocować nowymi, innowacyjnymi produktami, takimi jak jadalny lub w pełni biodegradowalny kubek do gorących i zimnych napojów.
Gen karłowatości zwiększa opłacalność nowych odmian owsa
Australijska hodowla owsa zdecydowanie zyskała na wprowadzeniu genu karłowatości. Plon ziarna nowych odmian owsa został zwiększony od 17 do 20%. Wykazując przy tym lepszą jakość. Każdorazowe obniżenie zawartości łuski o 1% w nowo wprowadzonych odmianach powoduje, że australijski przemysł młynarski oszczędza około 100 000 $ AU rocznie. Plon w warunkach produkcyjnych stanowi największy problem, gdyż uległ on stagnacji i nie przyrasta od prawie 20 lat. Jest to duże zmartwienie branży owsianej, które jednoczenie motywuje wszystkich, aby iść w kierunku nowych projektów badawczych. W rolnictwie tak zależnym od własnego sukcesu ekonomicznego jak australijskie, plon ziarna odmiany jest cechą decydującą o jej atrakcyjności na rynku.
Sekwencjonowanie genomu na odmianach Saaten-Union
Ważnymi tematami konferencji były:
- zdrowotność,
- innowacyjne produkty oraz ich jakość,
- hodowla i biotechnologia owsa z naciskiem na fizjologie i tolerancje stresu,
- rozwój rynku owsa,
- agronomia i metody uprawy.
Naukowo wyróżniały się prezentacje dotyczące sekwencjonowania genomu owsa przez międzynarodowe stowarzyszenie badawcze. Jest to pewien przełom, dzięki któremu w przyszłości pojawią się zupełnie nowe ścieżki do hodowli wysokowydajnych odmian. Prowadzone obecnie prace obejmują również analizę genomu zarejestrowanej również w Polsce odmiany owsa jakościowego LION oraz wysokowydajnej i odpornej na mączniaka odmiany owsa DELFIN. Dzięki tym badaniom podstawowym z pewnością skorzysta hodowla owsa w SAATEN-UNION. Pozwoli to na udostępnienie producentom postępu biologicznego a przez to nowych i lepszych odmian.
Rozbieżność między powierzchnią upraw a popytem wciąż rośnie
Globalna powierzchnia upraw owsa powoli maleje, ponieważ inne uprawy są bardziej atrakcyjne ekonomicznie. Z drugiej strony, stale rosnący popyt na żywność na bazie owsa powoduje wzrost zapotrzebowania ze strony międzynarodowego przemysłu przetwórczego na to zboże. Bardzo duże zapotrzebowanie pochodzi z produkcji „mleka” roślinnego na bazie owsa. Jest to bardzo duży rynek o niemal nieskończonych możliwościach. W 2020 r. sektor ten wygenerował globalny obrót w wysokości 3,7 mld USD i przewiduje się, że w ciągu najbliższych 5 lat nastąpi roczny wzrost o 8%. Otwierają się nowe rynki zbytu dla owsa. Na całym świecie około 1-2% populacji cierpi na celiakię, czyli autoimmunologiczną reakcję na gluten. Niestety jest to choroba, która wykazuje tendencję wzrostową, czyli coraz więcej ludzi będzie potrzebowało produktów bezglutenowych. Owies doskonale wpisuje się w ten trend, gdyż nie zawiera tego białka i jest szeroko uprawiany w Europie. A co tym idzie jest cennym uzupełnieniem diety bezglutenowej.
Owies przeżywa rozkwit we wszystkich dziedzinach. Co roku odnotowuje się nowe rekordy w zakresie przetwarzania, obrotów i wielkości sprzedaży. Według znanych analityków rynku rozwój ten będzie trwał co najmniej do roku 2028. Na konferencji podkreślono, że dopóki owies będzie traktowany cenowo jako zboże paszowe a nie konsumpcyjne, dopóty odwrotny będzie rozwój powierzchni upraw w stosunku do wielkości przerobu. Poprzednie modele cenowe uważa się za przestarzałe. Konferencja pokazała, że przy tak dużej atrakcyjności owsa i zaangażowaniu w jego dalszy globalny rozwój jest bardziej niż pewny.
Podczas ostatniej Międzynarodowej Konferencji Owsianej dr Steffen Beuch został wybrany na nowego przewodniczącego Międzynarodowego Stowarzyszenia Owsa na kolejne cztery lata. Było to również wyrazem uznania dla bardzo udanych naukowych i praktycznych prac hodowlanych na rzecz owsa.
Źródło: Nordsaat Saatzucht (przekład: Tomasz Szymański, Saaten-Union)
