Początek wiosny to tradycyjnie okres wytężonych prac polowych związanych z przygotowaniem gleby oraz siewem nasion upraw jarych. Niezmiennie od wielu lat jednym z najważniejszych w tej grupie gatunków uprawianych w Polsce i Europie jest kukurydza.
Przygotowania do jej siewu rozpoczynamy od wyboru odpowiedniego stanowiska. Kukurydza nie ma wysokich wymagań glebowych. Najbardziej odpowiednie do uprawy są gleby średnie, lekkie i torfowe o uregulowanym odczynie oraz stosunkach wodnych. Nie najlepiej udaje się natomiast na glebach ciężkich, zimnych i podmokłych oraz nadmiernie przesuszonych. Najlepszymi przedplonami dla kukurydzy są rośliny okopowe uprawiane na oborniku oraz strączkowe i motylkowate, a słabszymi – zboża. Kukurydza stosunkowo dobrze znosi uprawę w monokulturze. Jednakże długotrwały brak zmianowania roślin może doprowadzić do obniżenia poziomu plonowania na skutek pogorszenia niektórych właściwości fizyko-chemicznych gleby, wyczerpania określonych składników pokarmowych oraz nasilenia presji ze strony chorób, chwastów i szkodników. Okres braku widocznych negatywnych skutków uprawy kukurydzy w monokulturze w dużym stopniu zależy od kultury gleby – na lepszych stanowiskach okres ten może być znacznie dłuższy niż na stanowiskach słabszych.
Wiosenne zabiegi uprawowe mają na celu wyrównanie powierzchni pola, uzyskanie optymalnej struktury gruzełkowatej, zabezpieczenie rezerw wody zgromadzonej w glebie oraz wymieszanie nawozów z wierzchnią warstwą gleby. Powinno się je wykonać jak najwcześniej, gdy tylko warunki wilgotnościowe na to pozwolą. Zabiegi te należy przeprowadzić stosunkowo płytko, aby nie rozpylić i przesuszyć rolę, pamiętając jednak o dobrym spulchnieniu całego profilu glebowego.
Kukurydza jest gatunkiem uprawnym, który pobiera stosunkowo duże ilości wody z głębszych warstw gleby oraz który wymaga stosunkowo dużego napowietrzenia gleby. Dlatego też bardzo ważna jest staranna uprawa gleby i odpowiednie jej spulchnienie (niszczenie „podeszwy płużnej”), w wyniku czego korzenie roślin lepiej penetrują glebę i mają lepszy dostęp do wody, co jest szczególnie istotne w warunkach deficytu wody.
Kukurydza jest gatunkiem o wysokim potencjale plonowania. Wraz z plonem 1 t ziarna z ha oraz odpowiednią ilością słomy pobiera ona przeciętnie około: 30 kg N, 12 kg P2O5, 30 kg K2O, 10 kg CaO, 10 kg MgO, 4 kg S oraz niewielkie ilości Mn, Zn, Cu, B i Mo. Ustalenie potrzeb nawozowych należy wykonać na podstawie wielkości spodziewanych plonów oraz w oparciu o analizę zawartości przyswajalnych form składników pokarmowych w glebie. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji bardzo wysokich cen nawozów mineralnych – w takich warunkach nie ma miejsca na nieprzemyślane działania. Nawożenie azotowe należy przeprowadzić wiosną pod uprawki przedsiewne. Ze względu na stosunkowo wolne tempo wzrostu początkowego roślin kukurydzy zaleca się zastosowanie 50-70% całkowitej dawki azotu przedsiewnie, a pozostałą część pogłównie w fazie 4-6 liści właściwych kukurydzy. Termin nawożenia fosforem i potasem zależy od rodzaju gleby: na glebach ciężkich powinna być to jesień (pod orkę zimową), na glebach lekkich – wiosna (pod uprawki przedsiewne).
Na przykład dla odmiany DKC3888 (FAO 270), która charakteryzuje się bardzo wysokim i stabilnym poziomem plonowania na ziarno, na stanowiskach umożliwiających wykorzystanie pełnego potencjału plonotwórczego odmiany i uzyskanie wysokich plonów należy zastosować wyższe dawki nawożenia niż na stanowiskach słabszych o niższym poziomie plonowania, w przypadku których nie ma sensu stosowania wysokiego nawożenia.
Uprawa gleby pod kukurydzę jest stosunkowo prosta, ale pomimo to powinna być przeprowadzona starannie, tak aby zapewnić siewkom korzystne warunki do wzrostu i rozwoju. Odpowiednio zbilansowane nawożenie oraz właściwa strategia odchwaszczania to kolejne ważniejsze elementy technologii produkcji kukurydzy, które w dużym stopniu decydują o końcowym wyniku produkcyjnym.
Autor: Marcin Liszewski
